İksa Sistemi Nedir

Yapı kazısında yeraltı suyu olmayan kuru zeminlerin kaymasını önlemek adına yapılan işleme iksa denir. Yani kısaca anlatmak gerekirse yarma şevlerinin desteklenmesi ya da benzer bir amaçla inşa edilen kargir ya da betonarme duvar demektir. İksa sistemlerinin amacı derin kazılarda komşu parseldeki toprakların kaymasını önleyerek binanın temelini sağlamlaştırmak anlamına gelir. İksa sistemleri kullanılarak inşa edilecek yapının etrafında bulunan komşu yapıların, yolların, altyapı tesislerinin yani kısacası tüm yaşam alanının güvenliğini sağlamaktır.

İksa çeşitleri nelerdir?

• Basit kanallarda iksa
• Dar yapı çukurunda iksa
• Geniş yapı çukurunda iksa

Dar yapı çukurunda iksa kendi içinde aralıklı yatay iksa, aralıklı düşey iksa, aralıksız yatay iksa ve aralıksız düşey iksa olarak dört kısma ayrılır. İksa elemanları içinde kazık, kalas, destek dikmesi, payanda ve yastık, destek kirişi ve destek gergisi bulunmaktadır.

İksa uygulamasında ilk önce proje ortaya çıkarılır ve ardından kazık yerleri delme makineleri yardımı ile yaklaşık 50 ila 70 cm çapında delinmeye başlanır. Açılan çukurun içine kolon donatısına benzer birbirine bağlı demirler yerleştirilerek üzerine beton dökülür. Kazıkların aralıkları ise temel başlangıç derinliklerine göre değişiklik gösterecektir. Genel olarak kazıkların arası 100 cm boşluk ile inşa edilmektedir.

Diğer iksa sistemleri arasında fore kazık, mini kazık, diyafram duvar, kuyu perde, püskürtme beton uygulamaları, öngermeli ve pasif ankraj ve zemin çivisi bulunmaktadır. Fore kazık iksa sistemi ardışık şekilde inşa edilerek oluşturulur. Böylece perdenin yatay yer değiştirmesi ya da dönmesi engellenmiş olur. Perde duvar iksa sisteminde derin kazılarda kayma direnci fazla zeminlerde kademe kazısı yapılarak kazı yüzeyine betonarme duvar inşa etme yöntemidir.

Kuyu perde iksa sistemi ise bitişik nizam yapılarda, eğimli arazilerde, mini kazık ya da forze kazık iksa sistemlerinin işe yaramadığı durumlarda uygulanan bir yöntemdir. Püskürtme beton uygulamaları ise derin kazının yapılacağı yerde kazının ardından kazı yüzeyine hasır donatı yerleştirilir ve özel bir ekipman sayesinde yüzey beton ile kaplanır.

İksa sistemleri, derin kazı çalışmalarında kazının güvenli şekilde yapılması, çalışma sahasının güvenliğinin sağlanarak kazı alanı çevresindeki yaşam alanlarının güvenliğinin sağlanması için yapılan uygulamalardır.